تاریخچه زیتون در ایران
قدمت زیتون در ایران قدمتی دیرینه دارد. شامل ۲۰ گونه درخت زیتون وجود دارد که معروفترین آن، گیاه زیتون اروپایی است. این درخت در دوران باستان برای بیشتر کشورها نماد صلح و دوستی است. کتاب های باستانی از درخت زیتون به عنوان نمادهای روشنگری معنوی، دانش و کشاورزی هم عموان می کردند.
زادگاه اولیه زیتون
زیتون که آن را با نام لاتین olive میشناسند. مدیترانه را زادگاه اولیه درخت زیتون عنوان میکنند. و بنابه مستندات بدست آمده. باستانی درفرانسه ، باستانشناسان بذر زیتون را مربوط به دوران پالئولتیک می دانند. و معتقدند قدمت آن به ۸ الی ۳۵ هزار می رسد.
زیتون ازچه دوره ای و توسط چه کسی واردکشور ایران شده است . اطلاعات دقیقی دردست نیست.
درآثارقدیمی وحتی کتاب های قدیمی ازتولیدزیتون درایران خبرداده است .
قدمت زیتون در ایران
تاریخ دقیق کشف و پیدایش زیتون و کشت زیتون خوراکی ، در ایران به طور کامل مشخص نیست. بعضی از محققان بر این باورند که مربوط به زمان صدر اسلام و حمله اعراب به ایران می رسد. ولی برخی نیز پیدایش و ورود آن به ایران را به زمان تیمور گورکانی نسب میدهند.در هر حال چیزی که مستندات تاریخی در دسترس است . این است که تاریخ استفاده از آن به زمان ساسانی می رسد.
قدمت زیتون در رود بار استان گیلان
متخصصان ، معتقدند زیتون به وسیله اعراب و یا یونانیها وارد ایران شد. برخی اعتقاد دارند که درخت زیتون برای اولین بار بوسیله ی پناهندگان از کشور سوریه به کشور ایران وارد شد.
طبق اطلاعات تاریخی دیگر درخت زیتون از ۵ هزار سال پیش در کشور ایران و بین النهرین رویش داشته است .بعد از ان وارد منطقه سوریه می شود.البته نظریات دیگری مبنی بر ورود زیتون به ایران در دوره تیمور گورکانی است. لازم به ذکر است. درنقش برجستههای مربوط به سلسله هخامنشیان. شاخه و گل زیتون حکاکی شده است.
با توجه به تحقیقات گسترده مسلم و مشخص است . تولید زیتون از دیرباز در ایران باستان رواج داشته است. زیتون ابتدادرمناطق جنوبی کشورتولیدمیشد.
اما طی سالهای بعدی و با حمله دشمنان و مغولها به ایران، تولید زیتون به رودبار گیلان منحصر شد.
که حتی درسفرنامه ناصرخسرو نیز به تولید زیتون دراین منطقه اشاره شده است.
هر چندزیتون اکنون به شکل پراکنده در نقاط مختلفی از کشور کشت میشود. ولی زیتون رودبار از لحاظ کیفیت محصول ، جایگاه بالایی نسبت به زیتون دیگرمناطق کشور دارد.
قدمت زیتون در این شهرستان نزدیک به ۲ هزار سال پیش بیان شده است.
کشت و تولید زیتون ازگذشته و به شکل عمده ، به وسیله ی مردمان شهرها و کشورهای تولید کننده به صورت عمده انجام میشد. و از درآمد های پرسود خانواده محسوب می شود.
زیتون در تاریخ و فرهنگ ایران
زیتون در تاریخ و فرهنگ کشور های مختلف جایگاه ویژهای دارد . در ایران، زیتون به عنوان یکی از محصولات مهم کشاورزی قدمت طولانی دارد. از زیتون، روغن زیتون، زیتون پرورده، زیتون شور و زیتون خشک تهیه میشود و در آشپزی، صنایع غذایی و بهداشتی، و همچنین در تولید صابون و کرمهای پوستی ترمیم کننده ها و تقویت کننده های پوستی مورد استفاده قرار میگیرد.
در روستای علی آباد،یکی از روستاهای قدیمی ایران درختان زیتونی وجود دارد. که برخی بیش از 1000 سال قدمت دارند. و شواهد گیاه شناسی و کشاورزی نشان می دهد.
این درختان از پاجوشهای درختان بسیار قدیمی ترکه در حدود 2000 سال پیش روییده است .رشد کردند. بطور منظم ، کاشته شده است . در بعضی از استان های کشور از جمله خوزستان و فارس ، کرمان وکهکلویه وبویراحمد ، گلستان ، لرستان ، بختیاری ، گیلان و زنجان درختان زیتون و باغ های زیتون بوجود دارد.
درختان زیتون تقریبا در همه کشورهای کناره ی مدینترانه مانند اسپانیا ، فرانسه ، ایتالیا ، یونان ، ترکیه ، سوریه ، لبنان ،مصر ، ایران و غیره کشت و کار می شود .
محصول زیتون و روغن زیتون در کشورهای اسپانیا ، ایتالیا ، فرانسه از همه بهتر و بیشتر است.بیشترین زیتون و روغن زیتون جهان را تامین می کنند . بیش از 60 روستا در شهرستان رودبار منجیل واقع در شمال کشور،و بیشتر در استان گیلان ، 30 روستا از طارم علیا و 15 روستا از طارم سفلی در استان زنجان زیر کشت محصول پرسود زیتون است. بخش وسیعی در استان گلستان زیتون می باشد.
نماد زیتون به چه معناست؟
شاخه زیتون از زمان های دور نماد صلح، دوستی، آرامش و پیروزی در دنیا بوده است.
در یونان باستان ، خدای دریا برای در اختیار داشتن آتن باهم به رقابت می پردازند.خدای دریا نیزه سه شاخه خودرا پرتاب می کند. آب دریا از آن فوران می کند. ولی آتنا با کاشت درخت زیتون .خوبی و صلح و آرامش را در پیش می گیرد . دادگاه خدایان و الههها به نفع آتنا به پایان می رسد .زیرا او هدیه ای با ارزش به زمین میدهد.
تاج گلهای زیتون ، به برندگان المپیک اهدا میشود.
شاخه زیتون نماد صلح و دوستی در سنتهای محلی اعراب است.سازمان ملل ، مرکزی است که موجب برقراری صلح و آرامش در جهان را بر عهده دارد.
در نماد سازمان ملل، از گل زیتون استفاده می شود.
منشأ زیتون از کجای دنیا است؟
زیتون بومی آسیای صغیر است .
ازقدیمی ترین درختان درجهان است. 3000 سال قبل از میلاد مسیح در حال رشد بود و ممکن است منبع ثروت پادشاهان قدیمی باشد.
قوم فنیقی ها زیتون را به سواحل مدیترانه آفریقا و جنوب اروپا میبرند. در تاریخ مصر باستان آثاری مربوط به زیتون وجود دارد.که مربوط به 2000 سال پیش از تولد حضرت مسیح است.
فرهنگ و نماد زیتون ابتدا به یونانی ها، و سپس رومی ها میرسد. وقتی دامنه امپراطوری رومی ها گسترش میابد . زیتون نیز در مناطق جدید این دامنه کشت می شود.